ΑΜΦΙΑΡΑΕΙΟ ΩΡΩΠΟΥ-ένας υπέροχος τόπος με ποτάμι, πηγή, πεύκα, θαλασσινό αέρα.

Ο ναός του Αμφιάραου

Ένα από τα 12 Αμφιαράεια, «νοσοκομεία», της αρχαιότητας ήταν και το Αμφιαράειον του Ωρωπού, ένας υπέροχος τόπος με ποτάμι, πηγή, πεύκα, θαλασσινό αέρα. Μέχρι πριν λίγα χρόνια εγκαταλειμμένος, πρόσφατα περιφραγμένος σαν αρχαιολογικός χώρος με λιγοστούς επισκέπτες. Αν ερχόσαστε από Αθήνα προς Λαμία, μετά τα διόδια των Αφιδνών, αφού τα πληρώσετε, θα στρίψετε αμέσως δεξιά προς Καπανδρίτι, Κάλαμο και αφού περάσετε λοφάκια, σπιτάκια διασχίζοντας κάποια χιλιόμετρα ας πούμε βουκολικής διαδρομής, θα μπείτε σ ένα πευκώνα, εκεί στα δεξιά είναι ο αρχαιολογικός χώρος. Βέβαια μπορείτε να προχωρήσετε στον αυτοκινητόδρομο, μιας και θα έχετε πληρώσει το αντίτιμο των διοδίων και να στρίψετε από Μαρκόπουλο, δεύτερη έξοδος δηλ, μετά την κατηφόρα, υπάρχει ταμπέλα, θα στρίψετε δεξιά και θα φτάσετε πιο άνετα. 

Σκαλί/αγωγός νερού στη στοά

Το Αμφιαράειο ήταν λοιπόν ένας θεραπευτικός χώρος। Τα θεραπευτήρια των αρχαίων είχαν άλλη φιλοσοφία από τη δική μας. Διάλεγαν τόπους όμορφους, έκτιζαν ιερό και θέατρο, γιατί πίστευαν ότι παράλληλα με το σώμα, πρέπει να ιαθεί και η ψυχή, γυμνάσιο, δηλ χώρο αθλητικών επιδόσεων όπου οργάνωναν αγώνες. Με λουτρά, δίαιτα, προσευχή και ανάλογα τάματα και προσφορές περίμεναν να έρθει στον ύπνο τους ο θεός να τους αποκαλύψει τη θεραπεία ή και να τους κάνει καλά. Στο μουσείο της Επιδαύρου, έτερος χώρος και αυτός ιατρικής, εκτίθενται και εργαλεία ιατρικών επεμβάσεων, δηλ λειτουργούσε το "συν Αθηνά και χείρα κίνει". 

Η στοά εγκοίμησης

Το ιερό/θεραπευτήριο του Ωρωπού κτίστηκε τον 5ο πχ αιώνα και όταν εόρταζαν τον ήρωα, τελούνταν αγώνες. Πολλές επιγραφές έχουν σωθεί μια από αυτές αναφέρεται στον «ιερό νόμο» και ορίζει την συμπεριφορά των ιερέων και των προσκυνητών. Ο επισκέπτης λοιπόν ζητούσε από τον Αμφιάραο είτε το όνειρο/χρησμό που θα αποκάλυπτε την ίαση του είτε την επιτόπια θεραπεία του. Πλήρωνε εισιτήριο, για να μπει, τρεις μέρες δεν έπινε κρασί και μία δεν έτρωγε φαγητό, όταν έφτανε η σειρά του, πλήρωνε ένα ποσό και τότε γραφόταν το όνομα του και η πόλη του στον πίνακα ανακοινώσεων, θυσίαζε ένα κριάρι, έπαιρνε το δέρμα και πάνω του κοιμόταν σε ένα ειδικό χώρο, όπου εκεί θα ονειρεύονταν τη θεραπεία ή και θα θεραπεύονταν. Το όνειρο βέβαια θα το ερμήνευε κάποιος ιερέας. Αν έμενε για νοσηλεία, πλήρωνε νοσήλια. Και όταν αποθεραπεύονταν έριχνε ένα νόμισμα χρυσό, ασημένιο ή αργυρό στην πηγή του Αμφιάραου. Έφευγε, αφού άφηνε ένα τάμα, που ήταν ή άγαλμα είτε το ανάγλυφο του θεραπευμένου μέλους είτε αφιέρωμα, κάτι ανάλογο με την οικονομική του δύναμη ο καθένας.  

Η στοά εγκοίμησης

 Ο αρχαιολογικός χώρος ξαπλώνεται δεξιά και αριστερά σε μια χαράδρα, όπως βλέπουμε τη θάλασσα και απέναντι στην Εύβοια την Ερέτρια. Αριστερά είναι το ιερό και οι εγκαταστάσεις του και δεξιά οι χώροι φιλοξενίας, η αγορά κλπ. Η είσοδος του αρχαιολογικού χώρου δεν ταυτίζεται με την τότε είσοδο. Ο ναός του Αμφιάραου βρίσκεται δεξιά μας όπως κατεβαίνουμε. Το πτερό στην είσοδο που είναι ανατολικά, στηριζόταν σε έξι δωρικούς κίονες. Μέσα στο σηκό δύο κιονοστοιχίες από πέντε κίονες χώριζαν σε τρία κλίτη την αίθουσα. Στο πίσω μέρος ένα ορθογώνιο κτίσμα ήταν το άβατο. Μπροστά από το ναό τα ερείπια του βωμού και αριστερά του βαθμίδες που χρησίμευαν στο να κάθονται οι ιερείς και οι προσκυνητές, για να παρακολουθούν την τέλεση των θυσιών.

Η ιερή πηγή

Σχεδόν από κάτω από το ναό η ιερή πηγή (παραλληλίστε με το σημερινό αγίασμα), όπου έριχναν τα νομίσματα οι θεραπευμένοι. Από αυτήν την πηγή κατά τον Παυσανία είχε αναδυθεί ο Αμφιάραος, γι αυτό και θεωρείται χθόνια θεότητα. Παραδίπλα η κρήνη που ύδρευε τον πλακόστρωτο ανδρικό λουτρώνα, διότι τα λουτρά έπαιζαν σπουδαίο ρόλο στη διαδικασία της ίασης, ήταν ο καθαρμός ψυχής και σώματος.

Το γυναικείο λουτρό

Στα αριστερά (πάνω από το ναό) ένας μικρός ναΐσκος πιθανόν στέγαζε το άγαλμα του ήρωα και τα βάθρα από τα αναθηματικά αγάλματα. Το μακρόστενο κτίριο που θα συναντήσετε αριστερά σας είναι μια στοά 110μ. μήκος με 41 δωρικούς κίονες μπροστά και λιγότερους κίονες (17) μέσα ιωνικού ρυθμού. Εδώ ήταν το εγκοιμητήριο, ο χώρος δηλ που αφού πλήρωναν, κομιζόντουσαν μέσα για να θεραπευτούν ή να δουν τα όνειρο που θα τους οδηγούσε στη θεραπεία. Στα δύο άκρα δύο χώροι πιθανόν για να ξαπλώνουν οι γυναίκες, γιατί ο νόμος του ιερού όριζε να είναι ξεχωριστά από τους άνδρες. Πιθανόν μπροστά από τη στοά ήταν το στάδιο. Ακριβώς μετά ένα τετράγωνο οικοδόμημα λειτουργούσε σαν γυναικείος λουτρώνας που χρησιμοποιήθηκε και τα ρωμαϊκά χρόνια σα θέρμη. 

Το κοίλο του θεάτρου

Πάνω από τη στοά σε άλλο επίπεδο σώζεται το θέατρο κτισμένο το 200 πχ περίπου. Οι βαθμίδες ξαπλώνονται στην πλαγιά του λόφου, η ορχήστρα είναι ημικυκλική με πέντε μαρμάρινους θρόνους για τους επίσημους της εποχής. Η σκηνή ήταν διώροφη και σώζεται μεγάλο τμήμα της. Στην πρόσοψη οκτώ δωρικοί ημικίονες και από πάνω διάζωμα με τρίγλυφα και μετώπες.

Μαρμάρινος θρόνος στο θέατρο

Στην απέναντι πλευρά της χαράδρας που ενωνόταν με μια γέφυρα κάτω από τα ανδρικά λουτρά, ένα υδραυλικό ρολόι που θεωρείται αξιόλογο. Στη συνέχεια της γέφυρας ξεκινά ένας δρόμος. Συνεχίζοντας προς τα πάνω παράλληλα με το χείμαρρο πιθανόν ο ξενώνας με εσωτερική αυλή, επίσης σπίτια, εργαστήρια, τα καπηλειά που τα νοίκιαζε το ιερό.. … από την αντίθετη κατεύθυνση η αγορά…… Χώροι για τους μόνιμους κατοίκους που υπηρετούσαν το ιερό, τους επισκέπτες και τους προσκυνητές…

Οι βάσεις από τα αναθηματικά αγάλματα

Ένας χώρος πνιγμένος στο πράσινο με θέα στο βάθος τη θάλασσα, μια βόλτα για ξεκούραση, αναψυχή και περισυλλογή κι αν πεινάσατε, φεύγοντας προς Μαρκόπουλο ανηφορίζοντας για να βρεθείτε στον αυτοκινητόδρομο, εσείς θα στρίψετε δεξιά για Μαλακάσα। Στην πλατεία με την πηγή θα διαλέξετε μια ταβέρνα και καλή σας όρεξη..!!!!

Η σκηνή του θεάτρου

Βιβλιογραφία

1. Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα. Τόμος 8. Εκδ. Πάπυρος.Αθήνα.1996

2. Ελληνική μυθολογία. Εποπτεία Κακριδή Ι. Εκδοτική Αθηνών.1986

3. Παυσανίου Ελλάδος περιήγησις. Αττικά. Ν. Παπαχατζής. Εκδοτική Αθηνών. Αθήνα.1999

ΠΗΓΗ: